Đường lối cách mạng - Chương 2

Câu 1: “Luận cương chính trị tháng 10 – 1930”

1. Hoàn cảnh ra đời

• Năm 1930:  Tháng 4-1930 Trần Phú sau thời gian học tập ở Liên Xô đ­ược quốc tế cộng sản cử về n­ước. Đến tháng 7-1930 đ­ợc bổ sung vào BCH TW Đảng.


• Từ 14- 30/10/1930 hội nghị BCH TW họp lần thứ nhất tại H­ương Cảng, do Trần Phú chủ trì.

Nội dung của hội nghị gồm: Thảo luận Luận cương chính trị, quyết định đổi tên Đảng từ Đảng cộng sản Việt Nam thành Đảng cộng sản Đông Dương, trong hội nghị các đại biểu cũng nhất trí bầu đồng chí Trần Phú làm tổng bí thư.

 2. Nội dung luận cương

-        Phân tích đặc điểm, tình hình xã hội nước ta là xã hội thuộc địa nửa phong kiến và nêu lên những vấn đề cơ bản của Cách mạng tư sản dân quyển ở Đông Dương do giai cấp công nhân lãnh đạo.

-        Chỉ rõ mâu thuẫn gay gắt của Cách mạng ViệtNam: mâu thuẫn giai cấp giữa một bên là thợ thuyên, dân cày, các phần tử lao khổ với một bên là địa chủ phong kiến, tư bản đế quốc.

-        Vạch ra chiến lược Cách Mạng: Thực hiện Cách mạng tư sản dân quyền, giải phóng dân tộc. Sau đó tiến thẳng lên Chủ nghĩa Xã Hội, không trải qua giai đoạn tư bản chủ nghĩa.

-        Khẳng định nhiệm vụ của CM tư sản dân quyền là: Đánh đổ phong kiến, thực hành CM ruộng đất triệt để và đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp, làm cho Đông Dương hoàn toàn độc lập. Hai nhiệm vụ này có quan hệ khăng khít với nhau, nhưng Luận cương xác định “Vấn đề thổ địa là cái cốt của CM tư sản dân quyền”.

-        Lực lượng CM: giai cấp vô sản vừa là động lực chính của CM tư sản dân quyền, vừa là giai cấp lãnh đạo CM, dân cày là lực lượng đông đảo nhất và là động lực mạnh của CM. Ngoài ra còn có các phần tử lao khổ ở đô thị như trí thức thất nghiệp, người bán hàng rong..)

-        Phương pháp thực hiện cách mạng: phương pháp vũ trang bạo động, đó cũng là một nghệ thuật (nghệ thuật quân sự).

-        Vai trò lãnh đạo của Đảng: Luận cương khẳng định sự lãnh đạo của Đảng là điều kiện cốt yếu cho thắng lợi của CM. Đảng là đội quân tiên phong của giai cấp vô  sản, đại biểu chung  cho quyền lợi của giai cấp vô sản ở Đông Dương, đấu tranh để đạt mục đích cuối cùng là chủ nghĩa cộng sàn ỏ Đông Dương. Để đảm nhận vai trò đó, Đảng phải có đường lối chính trị đúng đắn, lấy chủ nghĩa Mac - Lênin làm nền tảng tư tưởng, phải có kỷ luật tập trung, phải liên hệ mật thiết với nhân dân.

-        Quan hệ giữa Cm ViệtNamvới CM thế giới: CM ViệtNamlà một bộ phận của Cm thế giới.

3. Ý nghĩa của luận cương:

• Khẳng định lại nhiều vấn đề căn bản thuộc chiến lược cách mạng mà chính cương vắn tắt và sách lược vắn tắt đã nêu ra.


• 
  

4. So sánh Luận cương chính trị Tháng 10-1930 với Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng

-        Điểm giống nhau:

+       Chiến lược phát triển CM: Độc lập dân tộc gắn liền CNXH

+       Nội dung CM về tư sản dân quyền: Đánh đổ đế quốc & phong kiến

+       Thống nhất vai trò của các lực lượng cơ bản của CM: vai trò lãnh đạo của công nhân và vai trò động lực mạnh của CM của nông dân.

+       Thống nhất phương pháp CM : vũ trang bạo động

+       Thống nhất mối quan hệ giữa CM Việt Nam & CM thế giới : CM ViệtNamlà một bộ phận của CM thế giới.

+       Thống nhất về vai trò lãnh đạo của Đảng trong tiến trình CM.

-        Điểm khác nhau:

+       Luận cương tháng 10 -1930 không đưa nhiệm vụ chống đế quốc lên hàng đầu, không nêu ra mâu thuẫn chủ yếu là mâu thuẫn giữa dân tộc Việt Nam và đế quốc Pháp.

+       Đánh giá không đúng vai trò CM của tầng lớp tiểu tư sản, phủ nhận mặt tích cực của tư sản dân tộc, chưa thấy được khả năng phân hóa, lôi kéo một bộ phận địa chủ vừa và nhỏ tham gia CM, do đó Luận cương không đề ra được một liên minh dân tộc và giai cấp rộng rãi trong cuộc đấu tranh chống đế quốc xâm lược và tay sai.

-        Nguyên nhân chủ yếu khác nhau:

+       Luận cương chưa phân tích những mâu thuẫn chủ yếu của xã hội thuộc địa nửa phong kiến của ViệtNam.

+       Do nhận thức giáo điều, máy móc về vấn đề giai cấp, dân tộc trong CM thuộc địa.

+       Chịu ảnh hưởng trực tiếp tử khuynh hướng “Tả” của Quốc tế Cộng sản và một số Đảng Cộng sản trong thời gian đó.

Luận cương tháng 10-1930 đã không chấp nhận những điểm mới, sáng tạo trong Chính cương của Nguyễn Ái Quốc.

Câu 2: Chủ trương & nhận thức mới của Đảng về vấn đè dân tộc & dân chủ giai đoạn 1936 – 1939

-        Chủ trương đấu tranh đòi quyền dân chủ, dân sinh: BCH TW xác định cách mạng ở Đông Dương vẫn là “cách mạng tư sản dân quyền - phản đế và điền địa”, nhưng yêu cầu cấp thiết trước mắt của nhân dân ta lúc này là tự do, dân chủ, cải thiên đời sống.

-        Về kẻ thù cách mạng: chủ trương đánh đổ bọn phản động thuộc địa và bè lũ tay sai của chúng.

-        Xác định nhiệm vu trước mắt của CM : chống Phát xít, chống chiến tranh đế quốc, đòi tự do, dân chủ, cơm áo và hòa bình.

-        Xác định lực lượng CM: thành lập mặt trận nhân dân phản đế gồm mọi giai cấp, tầng lớp, đảng phái, tôn giáo với nòng cốt là liên minh công nông

-        Đoàn kết quốc tế: Ủng hộ mặt trận nhân dân Pháp, ủng hộ Chính phủ mặt trận nhân dân Pháp để cùng nhau chống lại kẻ thù chung là bọn Phát xít ở Pháp và bọn phản đông thuộc địa ở Đông Dương.

-        Hình thức và phương pháp đấu tranh: Kết hợp nhiều hình thức. Vừa đấu tranh công khai vừa nửa công khai, vừa hợp pháp vừa nửa hợp pháp.

-        Xây dựng tổ chức: Phải chuyển hình thức tổ chức bí mật không hợp pháp sang các hình thức tổ chức và đấu tranh công khai và nửa công khai Nhằm mở rộng quan hệ của Đảng với quần chúng, giáo dục, tổ chức, lãnh đạo quần chúng bằng các hình thức và khẩu hiệu thích.

-        Nhận thức mới của Đảng vể mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ dân tộc và dân chủ: Được thể hiện trong văn kiện Chung quanh vấn đề chính sách mới công bố tháng 10 năm 1936. Trong chính sách mới cho rằng : “ Cuộc dân tộc giải phóng không nhất định phải gắn kết chặt với cuộc cách mạng liên địa. Nghĩa là không thể nói rằng muốn đánh đổ đế quốc cần phải phát triển cách mạng điền địa, muốn giải quyết vấn đề điền địa cần phải đánh đổ đế quốc. Lý thuyết ấy có chỗ không xác đáng.”. Tức là với 2 nhiệm vụ này không nhất thiết phải song song tồn tại, mà phải tùy hoàn cảnh mà đặt nhiệm vụ nào lên hàng đầu hoặc giải quyết các nhiệm vụ một cách liên tiếp, đồng thời xác định kẻ thù nào là nguy hiểm nhất để tập trung lực lượng của dân tộc mà đánh cho toàn thắng.

Tóm lại: chủ trương mới của Đảng đã giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa vấn đề dân tộc và dân chủ, xác định mục tiêu trước mắt của CM, từ đó đề ra các hình thức tổ chức và đấu tranh linh hoạt, thích hợp hướng dẫn quần chúng đấu tranh giành chính quyền, chuẩn bị cho những cuộc đấu tranh sau này.

Câu 3: Nội dụng chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của Đảng giai đoạn 1936-1939

• Nội dung được thể hiện trong 3 nghị quyết của Hội nghị Ban Chấp hành TƯ Đảng: Hội nghị lần 6 (11-1939), HN lần 7( 11-1940), HN lần 8 (5-1941). Nội dung chủ trương như sau:

-        Đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu bởi : Mâu thuẫn chủ yếu của dân tộc ta lúc này là mâu thuẫn giữa dân tộc với phát xít Pháp - Nhật. Ban chấp hành trung ương quyết định tạm gác khẩu hiệu “Đánh đổ địa chủ, chia ruộng đất cho cho dân cày” thay bằng khẩu hiệu “Tịch thu ruộng đất của bọn đế quốc và Việt gian cho dân cày nghèo”.

-        Xây dựng lực lượng cách mạng: thành lập mặt trận Việt Minh thay cho Mặt trận thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương, nhằm đoàn kết, tập hợp mọi lực lượng tham gia giải phóng dân tộc. Trực thuộc Mặt trận Việt Minh có Hội công nhân cứu quốc, Hội Phụ nữ cứu quốc, Thanh niên cứu quốc…

       Mặt trận Việt Minh được hình thành với một số đặc điểm: Chỉ hoạt động trong phạm vi dân tộc ViệtNam, có cương lĩnh hành động rõ ràng, có cờ đỏ sao vàng, tổ chức hoạt động một cách chặt chẽ.

-        Xúc tiến chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang là nhiệm vụ trung tâm của đảng và nhân dân ta trong giai đoạn hiên tại , pt llcm bao gồm chính trị quân sự thành lập các khu căn cứ , chú trọng công tác xd đảng, đào tạo cán bộ và đẩy mạnh công tác vận động quần chúng

          Phương châm hình thái khởi nghĩa ở nước ta: Nắm vững và dự báo được thời cơ cách mạng. chuẩn bị sẵn sàng ll nhằm lợi dụng cơ hội thuận tiện hơn cả đánh lại quân thù

• Hai dự báo của Bác tại Hội nghị trung ương 8 (5-1941):

+       Đức chắc chắn sẽ tấn công Liên Xô, nhưng Liên Xô nhất định thắng lợi, mang lại cơ hội giải phóng dân tộc cho các nước trên thế giới.

+       Cách mạng ViệtNamsẽ thắng lợi vào tháng 8 năm 1945.

• Ý nghĩa của sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược

-        Đường lối giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, đặt nhiệm vu giải phóng dân tộc lên hàng đầu.

-        Tập hợp rộng rãi mọi người ViệtNamyêu nước vào mặt trận Việt Minh.

-        Xây dựng lực lượng quân đội thông qua việc thành lập ViệtNamgiải phóng quân.

-        Đường lối là ngọn cờ dẫn đường cho nhân dân ta tiến lên giành thắng lợi trong sự nghiệp đánh Pháp, đuổi Nhật, giành độc lập cho dân tộc và tự do cho nhân dân.

Câu 4: Chỉ thị Nhật-Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta của ban thường vụ Trung Ương Đảng (12/3/1945 )

Vào cuối năm 1944, đầu năm 1945, chiến tranh thế giới thứ 2 bước vào giai đoạn kết thúc. Hồng quân Liên xô quét sạch phát xít đức ra khỏi lãnh thổ của mình và tiến như vũ bão về phía becslin. Phát xít Nhật lâm vào tình trạng nguy khốn. mâu thuẫn nhật pháp ngày càng  gay gắt. đêm 9-3-1945, nhật đảo chính pháp để độc chiếm đông dương. Quân pháp đã nhah chóng đầu hàng quân nhật

Ngay đêm 9-3-1945, ban thường vụ trung ương đảng họp hội nghị mở rộng ở làng đình bảng(từ sơn, bắc ninh). Ngày 12-3-1945 ban thường vụ trung ương đảng ra chỉ thị “ nhật pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”

Chỉ thị nhận định cuộc đảo chính của nhật lật đổ pháp để độc chiếm đông dương đã tạo ra một cuộc khủng hoảng chính trị sâu xắc, nhưng điều kiện khởi nghĩa chưa thực sự chin muồi. tuy vậy, hiện đang có những cơ hội tốt làm cho những điều kiện tổng khởi nghĩa nhanh chín muồi

Chỉ thị xác định: sau cuộc đảo chính, phát xít nhật là kẻ thù chính, kẻ thù cụ thể trước mắt duy nhất của nhân dân đông dương, vì vậy phải thay khẩu hiệu”đánh đuổi phát xit nhật-pháp” bằng khẩu hiệu “đánh đuổi phát xít nhật”

Chi thị chủ trương: phát động một cao trào kháng nhật, cứu nước mạnh mẽ, làm tiền đề cho cuộc tổng khởi nghĩa. Mọi hình thức tuyên truyền, cổ động, tổ chức và đấu tranh lúc này phải thay đổi chi thích hợp với thời kỳ tiền khởi nghĩa

Chỉ thị nêu rõ phương châm đấu tranh lúc này là phát động chiến tranh du kích, giải phóng từng vùng, mở rộng căn cứ địa.

Chỉ thị dự kiến những điều kiện thuận lợi để thực hiện tổng khởi nghĩa như khi quân đồng minh kéo vào đông dương đánh nhật, quân nhật kéo ra mặt trận ngăn cản quân đồng minh để phía sausow hở. cũng có thể là cách mạng nhật bùng nổ và chính quyền cách mạng của nhân dân nhật được thành lập, hoặc nhật bị mất nước như pháp năm 1940 và quân đội viễn chinh nhật mất tinh thần

Những quyết định sáng suốt của Hội nghị Thường vụ Trung ương Đảng thể hiện sự kịp thời và sáng tạo trong nghệ thuật lãnh đạo cách mạng của Đảng ta trước các diễn biến nhanh chóng của thời cuộc. Những quyết định đó đã soi sáng cho toàn Đảng, toàn dân tiến hành khởi nghĩa từng phần, chuẩn bị mọi mặt cho tổng khởi nghĩa. Chính nhờ vậy, sau này khi Nhật đầu hàng Đồng minh, nhiều địa phương mặc dù chưa nhận được lệnh tổng khởi nghĩa của Trung ương Đảng, nhưng đã kiên quyết phát động quần chúng tiến hành khởi nghĩa thắng lợi

• Ý nghĩa:

+ Chỉ thị “Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” đã kịp thời chỉ đạo CMVN trước những diễn biến của tình hình mới, chỉ thị có tác dụng thúc đẩy phong trào kháng Nhật cứu nước, tương ứng với thời kì tiền khởi nghĩa.

+ Sau khi chỉ thị ra đời, phong trào đấu tranh đã dâng lên mạnh mẽ trên phạm vi khắp cả nước với nhiều hình thức đấu tranh khác nhau từ mít tinh, biểu tình, bãi công, bãi thị, ... đặc biệt là phong trào phá kho thóc của Nhật. Phong trào này đáp ứng nguyện vọng bức thiết của nhân dân ta, đồng thời cũng là dịp để biểu dương lực lượng và phát động tinh thần đấu tranh.

- Thể hiện sự lãnh đạo sáng suốt kiên quyết kịp thời nhạy bén của Đảng trong hoàn cảnh lịch sử mới.

- Là kim chỉ nam cho mọi hành động của các cơ sở Đảng và quần chúng nhân dân trong cao trào kháng Nhật cứu nước.

-Là văn kiện có ý nghĩa chỉ đạo cụ thể thúc đẩy tình thế cách mạng chín muồi góp phần thắng lợi của cách mạng tháng 8-1945